Yo‘l harakati xavfsizligi xizmatining tarixi

1936-yilning 3-iyul sanasida Sobiq Sovet Ittifoqida Davlat avtomobil nazorati haqidagi birinchi Nizom tasdiqlangan.

Ushbu kun rasmiy ravishda Davlat avtomobil nazorati xizmati tashkil etilgan kun hisoblanadi. Dastlab Sobiq Sovet Sotsialistik Respublikasi Ittifoqi Yo‘ltrans markaziy boshqarmasi qoshidagi Davlat avtomobil nazorati boshlig‘ining 1935-yilda imzolangan 2-sonli buyrug‘i bilan asli venetsiyalik chilangar usta 1934-yildan boshlab O‘zavtoyo‘ltrans direktori bo‘lib ishlagan Xorvat Yuzef Karlovich O‘zbekiston Sovet Sotsialistik Respublikasi Davlat avtomobil nazorati xizmatining boshlig‘i etib tayinlangan.

Ikkinchi jahon urushi va undan keyingi davrlardan tortib Davlat mustaqilligi qabul qilinguniga qadar ham qator o‘z kasbining fidoiylari sharafli xizmatga rahbarlik qilibgina qolmay, uning rivoji uchun o‘zlarining munosib hissalarini qo‘shishgan:

- Medvedov Sergey Vasilyevich (1943-1949 yy);

- Kasparov Andrey Lazarevich (1951-1953 yy);

- Duchalov Vitaliy Timofeyevich (1953-1957 yy);

- Shabanov Sergey Grigoryevich (1957-1958 yy);

- Ivanenko Vasiliy Andreyevich (1959-1964 yy);

- Gapparov Abduqaxxor Gapparovich (1964-1968 yy);

- Jumayev Erkin Jumayevich (1968 y);

- Golikov Sergey Vasilyevich (1968-1972 yy);

- Xoshimov Axmadjon Xoshimovich (1972-1975 yy);

- Kutasevich Stanislav Georgiyevich (1975-1978 yy);

- Nikolayenko Viktor Vasilyevich (1978-1982 yy);

- Ro‘zimurodov Niyozmurod Ro‘zimurodovich (1982-1984 yy);

- Toxtayev Tuygun Abdullayevich (1985-1986 yy);

- Vaulin Mixail Andreyevich (1987-1991 yy) kabi rahbarlarning boshchiligida Davlat avtomobil nazorati xizmati bosqichma-bosqich taraqqiy etib kelgan.

Ayniqsa, o‘tgan asrning ikkinchi yarmida yo‘llarda harakat xavfsizligini ta’minlash, jamoat tartibini saqlash borasida fidoiylik ko‘rsatgan yo‘l boshqaruvchisi, milisiya starshinasi Sodiq Qosimovning xizmatlari beqiyos bo‘lgan. U Toshkent milisiyasida 25 yil mobaynida xizmat qilgan. Sodiq xizmatlari uchun “Qizil bayroq”, “Qizil yulduz” ordenlari, “Sharafli mehnati uchun” medallari, “Besh yillik zarbdori” unvoniga sazovor bo‘lgan. Uning shaxsiy yig‘ma jildida 83 ta rag‘batlantirish yozilgan bo‘lgan.

O‘zbekiston Respublikasi Davlat mustaqilligi qabul qilinganidan keyin xizmatning bugungi kundagi rivojida:

- Maqsudxodjayev Yusup Yadgarovich (1991-1992 yy);

- Bekmurodov Mahmud Bobomurodovich (1993-1995 yy);

- Ruzmatov Shukurullo Qodirovich (1995-1996 yy);

- Zokirov Xolmaxamat Akbarovich (1996-2002 yy);

- Abdurasulov Sobir Axmedovich (2002-2005 yy);

- Ermatov Baxtiyor Nosirovich (2006-2009 yy);

- Inoyatov Azizxo‘ja Axatovich (2009-2010 yy);

- Saydaliyev Xolmatjon Axmatovich (2010-2019yy) kabi rahbarlarning xizmatlari beqiyosdir.

Yo‘l harakati xavfsizligi xizmati bugun keng tarmoqli, ko‘p vazifali safarbar xizmatlar sirasiga kiradi:

- yo‘llarda harakat xavfsizligini ta’minlash, qoidabuzarliklarga chek qo‘yish, uning oqibatida sodir bo‘lishi mumkin bo‘lgan yo‘l-transport hodisalarining oldini olish maqsadida xizmat o‘tovchi yo‘l-patrul xizmati faoliyatini tashkil etish bo‘limi;

- avtomobil yo‘llari holatining doimiy nazorati, svetoforlarning aniq ishlashi, yo‘l belgilarining to‘g‘ri o‘rnatilishi, qatnov qismini ajratib turuvchi chiziqlarni belgilash, ko‘priklar yo‘l o‘tkazmalari va temir yo‘l kesishmalari, avtomobil yo‘llari qurilishi ustidan nazoratni amalga oshiruvchi yo‘l harakatini tashkil etishni nazorat qilish bo‘linmasi;

- avtomototransport vositalari texnik holatining belgilangan me’yorlarga javob berishini, bu bilan yo‘llarimizda texnik soz avtomobillar harakatini ta’minlovchi transport vositalarining texnik holati ustidan nazoratni tashkil etish bo‘limi;

- yo‘l harakati ishtirokchilari tomonidan sodir etiladigan qoidabuzarliklarni aniqlab, tegishli ta’sir choralarini qo‘llash, transport vositalari bilan bog‘liq har qanday turdagi huquqbuzarliklarga qarshi kurashishni ta’minlovchi yo‘l harakati doirasidagi qonunbuzarliklar bilan kurashish bo‘linmasi;

- avtomototransport vositasi hisobini olib borish va ro‘yxatlash, davlat raqam belgilari, avtomototransport vositalarini boshqarish huquqini beruvchi guvohnomalarni berish, haydovchi kadrlar tayyorlashni nazorat qiluvchi ro‘yxatlash va imtihon olish ishlarini tashkillashtirish va nazorat qilish bo‘linmasi;

- yo‘l harakati qatnashchilarini yo‘l-transport hodisalaridan himoya qilish darajasini oshirish, qoidabuzarliklarni xizmatga kirib kelgan zamonaviy texnikalar yordamida avtomatik tarzda aniqlash, qayd etish va profilaktika ishlarini bugungi kun talabi darajasida takomillashtirish faoliyati bilan shug‘ullanuvchi yo‘l harakati xavfsizligining markaziy kompyuterlashtirilgan boshqaruvi, aloqa va axborot kommunikasiya texnologiyalarini joriy etish boshqarmasi;

- huquqbuzarliklarga nisbatan tuzilgan ma’muriy bayonnomalarning huquqiy asoslarini ko‘rib chiqib, qoidabuzarliklarga Qonunda belgilangan tartibda ma’muriy choralar qo‘llashni nazarda tutuvchi ma’muriy amaliyot xizmati;

- fuqarolar o‘rtasida yo‘l harakati xavfsizligi doirasida to‘g‘ridan-to‘g‘ri keng targ‘ibot ishlarini amalga oshirish, ommaviy axborot vositalari bilan hamkorlikda turli ko‘rsatuv, lavha va roliklar tayyorlab, fuqarolarning yo‘l harakati qoidalariga rioya etishlarini targ‘ib qilishni tashkillashtiruvchi Axborot xizmati hamda qator bo‘lim, bo‘linma va guruhlar faoliyati Davlat yo‘l harakati xavfsizligi xizmati negizida yo‘lga qo‘yilgan.