Prezident Shavkat Mirziyoyev raisligida 9-iyul kuni yo‘l harakati xavfsizligini ta’minlash, infratuzilmasini yaxshilash va tirbandliklarni kamaytirish chora-tadbirlari muhokamasi yuzasidan videoselektor yig‘ilishi o‘tkazildi.

Hududlarda bu borada muayyan ishlar qilinmoqda. So‘nggi yillarda yo‘l qurilishi va ta’mirlashga 61 trillion so‘m ajratilgan. Bu – 2017-yilgacha berilgan mablag‘lardan 3,5 barobar ko‘p.

Onlayn murojaat tizimi ishga tushib, yo‘l harakati xavfsizligi bo‘linmalariga keladiganlar 50 foizga kamaydi. Sohadagi 3 ming 365 nafar xodim elektron planshet va bodikamera bilan ta’minlandi. Qoidabuzarliklarni sun’iy intellekt asosida saralash va qaror chiqarish amaliyoti joriy qilindi. Shaharlarda jamoat transporti uchun maxsus yo‘laklar ajratildi.

O‘tgan oyda ham haydovchilarga qator yengilliklar joriy etildi. Jumladan, birinchi marta huquqbuzarlik qilganlarni jazolash emas, ogohlantirish yo‘lga qo‘yildi. Yo‘l chiziqlarini bosish holatlarini kamera orqali fiksatsiya qilish bekor qilindi. Jamoat transporti uchun mo‘ljallangan qatorlarda kechqurun boshqa haydovchilar ham yurishiga ruxsat berildi. Shaharlarda yo‘llarni kunduzi ta’mirlash taqiqlandi. Radar bor joyda yo‘l belgisini o‘rnatish majburiy bo‘ldi.

Lekin sohada hali dolzarb masalalar ko‘p. Birinchi navbatda yo‘l-transport hodisalari. O‘tgan yili 9 ming 364 ta shunday hodisa sodir bo‘lgan. Ularda qariyb 9 ming fuqaro jarohat olgan. Eng achinarlisi, 2 ming 203 nafar odam halok bo‘lgan.

– Har to‘rtinchi avariyada bir kishi yoki kuniga o‘rtacha olti kishi vafot etayotgani barchani qattiq tashvishga solishi kerak, – dedi Shavkat Mirziyoyev.

Harakat xavfsizligi, eng avvalo, yo‘llarning holati va qulayligiga bog‘liq. Ko‘plab tumanlarda yo‘l infratuzilmasi yaxshilanib, avtohalokatlar ehtimoli kamaytirilgan. Lekin 20 ta hududda yo‘l-transport hodisalari soni yuqoriligicha qolmoqda. Umuman, yurtimizda bunday hodisalar oqibatidagi zarar yalpi ichki mahsulotga nisbatan o‘rtacha 0,4 foizni tashkil qilayapti.

Shu bois yig‘ilishda “Xavfsiz yo‘l” milliy dasturi boshlanishi ma’lum qilindi. Buning uchun “Xavfsiz yo‘l va xavfsiz piyoda” respublika jamg‘armasi faoliyati qayta tashkil qilinib, hukumat bo‘ysunuviga o‘tkaziladi. Bu yil unga barcha manbalar hisobidan 400 milliard so‘m tushishi hisob-kitob qilingan.

Shuningdek, har bir viloyatda jamg‘armaning alohida hisob raqami bo‘ladi. Ichki ishlar tizimidagi yo‘l belgilari va svetofor o‘rnatish, yo‘l chiziqlari chizishga mas’ul korxonalar ham viloyat tasarrufiga o‘tkaziladi.

Jamg‘armaning faoliyati shaffof bo‘ladi, unga viloyat YHXB va yo‘l boshqarmasi boshliqlari, jamoatchilik vakillari kiradi. Jamg‘arma mablag‘lari, birinchi navbatda, avariya o‘choqlari bo‘lgan xavfli joylarni tartibga olishga yo‘naltiriladi. Bu ishlar hozirda xavfli bo‘lib qolayotgan 175 kilometr uzunlikdagi 23 ta magistral yo‘l uchastkasidan boshlanadi.

Barcha tumanlarda yo‘l infratuzilmasini rivojlantirish bo‘yicha alohida jamg‘armalar ham tashkil qilingan. Endi yo‘llar bo‘yicha aholi fikrini o‘rganadigan elektron portal ishga tushiriladi. Odamlar u orqali qayerga belgi, piyoda yo‘lagi va svetofor kerakligi haqida ovoz berishi mumkin bo‘ladi. Yakunda portalga qilingan ishlarning video va fotolari ham qo‘yiladi, buni aholi baholaydi.

Bu imkoniyatlardan foydalanib, yo‘llarda harakatni yaxshilab, og‘ir halokatlarni keskin kamaytirish vazifasi belgilandi.

Yana bir muammo – hozirda avtomobil yo‘llarida 1 ming 200 dan ortiq qayrilib olish joyi bo‘lsa, shundan faqatgina 146 tasida yer osti va yer ustidan qayrilish mumkin. 10 mingdan ziyod piyoda o‘tish joylarining atigi 154 tasida shunday qulaylik bor.

Shu bois Transport vazirligiga Jahon banki ishtirokida Toshkent – Samarqand – Termiz, Toshkent – vodiy hamda Samarqand – Buxoro yo‘nalishidagi xalqaro yo‘llarni xavfsizlik talablariga mosligini diagnostika qilish topshirildi. Ushbu tahlillar asosida, yo‘llarda qayrilib olish hamda piyodalar o‘tishini xavfsiz qilish, belgilar va chiziqlarni qulaylashtirish loyihalari ishlab chiqiladi.

Yurtimizda shaharlararo jamoat transporti tizimli yo‘lga qo‘yilmagan. Avtobuslar jadval vaqti bo‘yicha emas, balki 40-50 ta yo‘lovchi to‘lganda yurishga o‘rgangan.

Shu bois yig‘ilishda o‘rta va uzoq masofaga qatnaydigan jamoat transportini rivojlantirish choralari belgilandi. Bunda Toshkent shahri va viloyatlararo qatnov bo‘yicha alohida yondashuv bo‘ladi.

Birinchidan, poytaxt jamoat transporti yagona aglomeratsiya tizimiga o‘tib, Toshkent viloyatining barcha tutash hududlarini qamrab oladi. Buning uchun hozirda poytaxt chekkasigacha kelayotgan 20 ta avtobus yo‘nalishi 15-20 kilometrga uzaytiriladi, yana yangi 6 ta marshrut qo‘shiladi. Sentyabrgacha poytaxtga 200 ta, keyingi yili yana mingta avtobus olib kelinadi. Buning natijasida Toshkent shahriga 25 mingta yengil mashina qatnovi kamayishi kutilmoqda.

Ikkinchidan, shaharlar va viloyatlararo jamoat transporti qatnovlari yaxshilanadi. Bu yo‘nalishdagi avtobus va mikroavtobuslar uchun yo‘lovchi boshiga subsidiya beriladi. Avtobuslar uchun utilizatsiya yig‘imidan imtiyoz yana uch yilga uzaytiriladi va bu mikroavtobuslarga ham tatbiq etiladi. Turistik avtobus va mikroavtobuslar uchun bojxona bojidan imtiyoz uch yil davomida jamoat transporti uchun ham qo‘llanadi.

Ma’lumki, tirbandlikning sabablaridan biri – avtomobil to‘xtash joylarining yetishmasligi. Oqibatda Toshkentda ham, boshqa yirik shaharlarda ham haydovchilar mashinasini yo‘l bo‘yiga qo‘yishga majbur. Ayrim vazirlik va idoralar, hokimliklar binosi joylashgan ko‘chalar yopib qo‘yilgan.

Mutasaddilarga bunday holatlarga chek qo‘yib, barcha tashkilot va mahalla ko‘chalaridagi asossiz qo‘yilgan taqiqlovchi belgilarni olib tashlashga ko‘rsatma berildi.

Transport vazirligiga haydovchilar bilan muloqot qilish, ularning muammolarini o‘rganish bo‘yicha elektron platforma tashkil etish vazifasi qo‘yildi.

Yo‘llarda haydovchilik madaniyatini oshirish ham jud dolzarb masala. O‘tgan yili qariyb 20 millionta qo‘pol qoidabuzarlik sodir etilgan. Ayrim haydovchilarda bu surunkali tus olgan.

Endi bunday ashaddiy huquqbuzarlarga qonun kuchini ko‘rsatish maqsadida “Surunkali qoidabuzarlar” dasturi ishga tushiriladi. Qarama-qarshi tomonga harakatlanish, qizil chiroqda o‘tish yoki tezlikni oshirish kabi qoidabuzarliklarni takroran qilganlar uchun bir yilgacha jarimadan chegirma berilmaydi. Bunday huquqbuzarliklar bir oy ichida 10 tadan ko‘p bo‘lsa, olti oygacha haydovchilik guvohnomasidan mahrum qilinadi. Me’yordan 2-3 karra tez yurganlar haydovchilik huquqidan mahrum qilishgacha jazolanishi mumkin.

Ayrim hollarda qoidabuzarlik uchun oradan bir necha oy o‘tgach jarima qo‘llash qarori chiqarilayotgani tushunmovchilik va e’tirozlarga sabab bo‘lmoqda. Endilikda qoidabuzarlik sodir etilgan kundan boshlab bir oyda qaror chiqmasa, haydovchi hech qanday jarima to‘lamasligi belgilandi.

Haydovchilarni tayyorlash bo‘yicha yangi tizim samara bera boshladi. Lekin piyodalar, ayniqsa, yoshlarning bu boradagi bilim va intizomini oshirish zarur. Shu maqsadda maktab va bog‘chalarda harakat xavfsizligi bo‘yicha dasturlar yangilanadi. “Yashil chiroq” musobaqalari qayta tiklanib, respublika g‘oliblariga Prezident sovg‘asi beriladi. Yo‘l harakati qoidalari bo‘yicha video va animatsion kontentlar yaratiladi.

Yig‘ilishda belgilangan vazifalarni amalga oshirish bo‘yicha mutasaddilarning axboroti eshitildi.