Yoʻl-transport hodisalari bilan bogʻliq jinoyat ishlarini tergov qilishda va tergovga qadar surishtiruv ishlari jarayonida bir qancha turdagi ekspertizalar tayinlanadi. Shulardan biri sud transport-izshunoslik ekspertizasi boʻlib, tergovchi va surishtiruvchi uning natijasiga qarab yoʻl-transport hodisasi haqida muayyan xulosalarga keladi.

Ekspertizaga koʻzdan kechirish uchun taqdim etilgan transport vositalarini tekshirilayotgan hodisaga tegishliligi va yoʻl-transport hodisasining umumiy jarayonini tadqiq qilish sud transport-izshunoslik ekspertizasining mavsusi hisoblanadi.

Taqdim etilgan transport vositalaridagi texnik jarohatlar, jinoyat ishi yoki surishtiruv ishi hujjatlaridagi hodisa sodir boʻlgan joyni koʻzdan kechirish haqida bayonnoma, unga ilova chizma, hodisa joyini fotosuratlari mazkur ekspertizaning obyektlari hisoblanadi va mazkur ekspertizada transport vositalaridagi texnik shikastlarni xosil boʻlish mexanizmi, transport vositalarining hodisa vaqtidagi bir-biriga nisbatan joylashuvlari, toʻqnashuv yoʻl qatnov qismining qaerida yoki qaysi tomonida sodir boʻlganligi, toʻqnashuv vaqtida transport vositalarining harakatda boʻlgan yoki toʻxtab turgan holatini aniqlash kabi masalalar yuzasidan tadqiqotlar olib boriladi.

Sud transport-izshunoslik ekspertizasi tayinlash va oʻtkazish orqali transport vositalarini toʻqnashuv joyini aniqlashda sud eksperti tomonidan asosiy eʼtibor hodisa joyidagi mayda oyna siniqlari, loy yoki tuproq toʻkilmalari, boʻyoq parchalari hamda toʻqnashuv natijasida voqea joyida avtomobillardan ajralib qolgan ehtiyot qismlari toʻkilgan joy, asfaltdagi sirpanish, qirilish izlari boshlangan, tormoz izlari yoʻnalishini keskin oʻzgargan yoki tormoz izi uzilgan joylarga qaratiladi.

Yoʻl-transport hodisalari boʻyicha sud transport-izshunoslik ekspertizasi tayinlash va bu orqali yoʻl-transport hodisasi holatiga oydinlik kiritishda surishtiruvchi va tergovchi tomonidan hodisa joyida amalga oshiriladigan protsessual harakatlar, dalil va maʼlumotlarni toʻplash, hodisa joyidagi har bir elementni nazardan qochirmaslik, chuqur tahlil qilish talab etiladi.

Ekspertizani tayinlagan organ tomonidan taqdim etilgan hujjatlar, yaʼni hodisa joyini koʻzdan kechirish haqida bayonnoma, unga ilova chizma va hodisa joyini fotosuratlarida oʻzaro toʻqnashgan transport vositalaridan yoʻl qoplamasiga toʻkilgan elementlarni toʻliq nomlari, aynan qanday jism yoʻlni qayerida joylashganligi, sochilmalarni yoʻl oʻqiga nisbatan eni va kengliklari, chegaralari oʻlchovlar yordamida koʻrsatilishi, sochilmalarning chegaralaridan yoʻl chiziqlari, yoʻl chetlari va qoʻzgʻalmas nuqtalarga nisbatan boʻlgan masofalari, agar hodisa joyida sidirilish, tormoz yoki qirilish izlari qoldirilgan boʻlsa, mazkur izlarning boshlangan va yakunlangan qismlaridan yoʻl chiziqlari, yoʻl chetlari va qoʻzgʻalmas nuqtalarga nisbatan bogʻlab, masofalari oʻlchab koʻrsatilishi orqali yoʻl-transport hodisasi vaqtida transport vositalari qatnov yoʻlining aynan qaysi joyida toʻqnashganligi boʻyicha sud ekspertining qatʼiy xulosasini olish imkoni mavjud boʻladi.

X.Sulaymonova nomidagi RSEMning
Navoiy viloyat boʻlimi mudiri
F.A.Ochilov